ไบโพล่าโรคที่คนต้องเข้าใจ
ไบโพล่า…โรคที่ใครหลายคนเคยได้ยินและคุ้นหูบ่อย ๆ หลายครั้งที่ใครหลายคนวินัจฉัยตัวเองว่าเป็นโรคชนิดนี้ ไบโพล่าคือโรคที่เกิดจากความผิดปกติของอารมณ์ชั่ววูบนึง ผู้ป่วยจะมีอารมณ์ไม่คงที่ เปลี่ยนแปลงไปมา โดยอาการสามารถอยู่ได้เป็นช่วง ๆ หรือนานกว่าสัปดาห์ จะสลับไปมาระหว่างอาการซึมเศร้าและอารมณ์ดี เปรียบเสมือนคนอารมณ์สองขั้ว ผลกระทบต่อโรคนี้ส่งผลเสียมากมายแก่ผู้ป่วย ทั้งในเรื่องการใช้ชีวิต การทำงาน ปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น แม้กระทั่งการดูแลตัวเอง
การอยู่ร่วมกับคนเป็นไบโพล่านั้นไม่ยากและไม่ง่าย ต้องอาศัยความเข้าใจเป็นอย่างมาก สาเหตุหลัก ๆ ของโรคนี้มาจากความผิดปกติของสารสื่อประสาทในสมองได้แก่ ฮอร์โมนประเภทนอร์อะดรีนาลีน เซโรโทนีน และโดปามีน ทีทำงานไม่สมดุลกัน ฮอร์โมนที่กล่าวมาทำหน้าที่ในการควบคุมความรู้สึก ควบคุมการทำงานของสมอง การตอบสนองต่อสิ่งเร้า อารมณ์ความรู้สึก โรคไบโพล่ายังสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้รุ่นสู่รุ่น เนื่องจากสภาพแวดล้อมของผู้ป่วยที่เห็นคนในครอบครัวเป็นโรคนี้ แต่ความเสี่ยงมีเพียงแค่ 15-30% ไม่มากเท่าไหร่ ซึ่งสามารถพบได้ในผู้ป่วยวัยกลางคนอายุประมาณ 40 ปี บางครั้งก็สามารถพบได้ในผู้ป่วยอายุน้อยกว่า 20 ปี
การรักษาโรคไบโพล่ายังไม่สามารถทำได้ 100% เนื่องจากเป็นโรคที่เกี่ยวกับอารมณ์โดยตรง จิตแพทย์จึงต้องทำการรักษาไปตามอาการของโรคเท่านั้น ตัวแปรสำคัญระดับความรุนแรงของโรค ซึ่งการรักษาสามารถทำได้ 2 วิธีใหญ่ ๆ คือ
- รักษาด้วยยา เพราะตัวนี้จะไปออกฤทธิ์โดยตรงกับสารสื่อประสาทในสมองที่ทำงานผิดปกติให้กลับมาปกติตามเดิม บ่อยครั้งที่โรคนี้ทำให้ผู้ป่วยเป็นโรคซึมเศร้าร่วมด้วย ดังนั้นการอยู่ร่วมกับคนเป็นไบโพล่าจึงต้องใส่ใจและเอาใจใส่เป็นอย่างมาก เนื่องจากไม่ใช่พฤติกรรมที่ผู้ป่วยอยากให้เป็น อย่างไรก็ตามผู้ป่วยต้องปฏิบัติตามคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด ห้ามลืมรับประทานยา เพื่อไม่ให้โรคทวีความรุนแรงเพิ่มขึ้นอีก
- การบำบัด วิธีนี้เป็นอีกทางที่จิตแพทย์ใช้ในการรักษา แต่อาจจะไม่ได้มรประสิทธิภาพเท่ากับการรักษาด้วยยา การบำบัดใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการไม่รุนแรง เป็นแค่โรคเริ่มต้น วิธีที่แพทย์ใช้ก็เช่น การพูดคุยกับคนรอบข้าง การปรึกษาจิตแพทย์ หากิจกรรมที่ทำให้ผู้ป่วยสามารถควบคุมอารมณ์ได้ หรือ การเข้ารับการบำบัดแบบกลุ่ม
ในสังคมไทยของเรายังมีความเข้าใจในเรื่องของโรคไบโพลาร์ไม่ดีพอ บ่อยครั้งที่คนรอบข้างไม่สามารถเข้าใจผู้ป่วยได้ มิหนำซ้ำยังโทษผู้ป่วยว่าเป็นตัวปัญหา ดังนั้นเราต้องศึกษาและทำความเข้าใจเรื่อง
นี้เยอะ ๆ อย่างน้อยก็เป็นการรับผิดชอบต่อตัวเองและผู้อื่น
